Με ηλεκτρονικό της μήνυμα προς την ομάδα AlarmCall, η καθηγήτρια και σύμβουλος του Υπουργείου Υγείας της ΚΔ, Δρ. Ζωή Δωροθέα Πανά, απαντά σε ερωτήματα που θέσαμε. Η ανταπάντηση μας στις πιο κάτω απαντήσεις είναι υπό επεξεργασία.
Απαντήσεις σε θέματα πανδημίας COVID-19
Αγαπητά μέλη,
Σε συνέχεια υποδείξεων του ΥΥ θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για τις ερωτήσεις σας σε σχέση με θέματα που αφορούν την πανδημία. Είναι χαρά μας να σας διαφωτίσουμε και να σας απαντήσουμε σε ότι σας απασχολεί.
Παρακάτω δείτε τις απαντήσεις στα ερωτήματα που έχετε θέσει και επίσης επισυνάπτεται και σχετική βιβλιογραφία3.1. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Μάσκα προσώπου Η ουσία της ορθής χρήσης μάσκας προσώπου είναι να λειτουργήσει ως επιπρόσθετος φραγμός (εμπόδιο) για τη μετάδοση του ιού ειδικά σε κλειστούς χώρους όπως είναι οι αίθουσες διδασκαλίας, μέσα μαζικής μεταφοράς κτλ. Είναι παράλληλα σημαντική γιατί θα προφυλάξει και από άλλους ιούς που μπορούν να μεταδοθούν με σταγονίδια του αναπνευστικού όπως είναι η γρίπη και η παραγρίπη αλλά και ο ιός RSV, που σε κάποια παιδιά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού. Η μάσκα σύμφωνα και με την Αμερικανική Εταιρεία Παιδιατρικής μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σε παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών. Δεν είναι η ουσία το να κάνεις κάποιες παρεμβάσεις υποχρεωτικές άλλωστε για τον παιδιατρικό πληθυσμό οποιαδήποτε παρέμβαση γίνεται ΜΟΝΟ με τη νόμιμη συναίνεση των νόμιμων κηδεμόνων. Συνεπώς και στο σκέλος αυτό η μάσκα προτείνεται με ισχυρή σύσταση (strong recommendation). Η ουσία όμως είναι να καταλάβει το παιδί και ο γονιός γιατί χρειάζεται και είναι σημαντική η μάσκα και να εκπαιδευτεί κατάλληλα ώστε να τη χρησιμοποιεί ορθά με λογική και με τρόπο που δεν θα τον επηρεάζει και δεν θα προάγει το στιγματισμό. Σημασία έχουν οι ορθές πρακτικές προστασίας μας μέσα στα πλαίσια μίας υγειονομικής κουλτούρας. Η τεκμηριωμένη αξία από μελέτες σε σχέση με τη μάσκα και την προστασία των παιδιών είναι ήδη καταχωρημένη. Σας επισυνάπτεται και η σχετική βιβλιογραφία απο εγκεκριμένους και ανεξάρτητους φορείς. Σημαντική είναι η τελευταία μελέτη του Αμερικάνικου Οργανισμού Ελέγχου και Πρόληψης νοσημάτων CDC όπου και είδε ότι με την μετάλλαξη Δέλτα (πιο μεταδοτικό στέλεχος) ότι η χρήση μάσκας μειώνει κατά 3.5 φορές τον κίνδυνο αλυσίδων εντός του σχολικού χώρου.
3.2. ΑΠΑΝΤΗΣΗ safepass. Το safepass είναι μία μέθοδος τακτικού εργαστηριακού ελέγχου δηλαδή screening για να έχουμε έγκαιρα ανίχνευση κρουσμάτων, δεν σημαίνει ότι είναι πανάκεια ούτε καθορίζει εάν κάποιος είναι υγιής, μπορεί να είναι ένα άτομο παιδί ενήλικας σε φάση πολλαπλασιασμού του ιού και να βγει ψευδώς αρνητικό. Συνεπώς η ισορροπία εντός του σχολικού χώρου και σε κάθε χώρο καθορίζεται από την εφαρμογή συνεργικών μέτρων και στρατηγικών που θα βοηθήσουν σε όλη την κοινότητα να μετριάσουμε τη διασπορά. Σχετικά δείτε στο τελευταίο report ECDC (επισυνάπτεται)
4.1. ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Καταρχήν υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι τα εμβολιασμένα άτομα ανεξαρτήτως ηλικίας προστατεύονται από τη σοβαρή νόσηση COVID-19 και αυτό είναι ο ζητούμενο και επί μετάλλαξης Δέλτα. Επίσης οι εμβολιασμένοι μεταδίδουν τον ιό σε πολύ μικρότερο βαθμό σε σχέση με τους μη εμβολιασμένους. Επίσης οι μη εμβολιασμένοι σε αυτή τη φάση έχουν πάρα πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης. Μελέτη που έγινε πρόσφατα σε ενήλικο πληθυσμό έδειξε ότι εμβολιασμένοι έχουν 17 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσηλευτούν σε σχέση με τους εμβολιασμένους. Τα εμβολιασμένα παιδιά άρα μεταδίδουν με μικρότερη δυναμική. Για τα μικρά παιδιά που δεν μπορούν να εμβολιαστούν γιατί δεν υπάρχουν ακόμα οι συστάσεις προσέχουμε με το να εμβολιάζουμε πρώτα από όλα τους γύρω τους (αυτό κάνουμε οι παιδίατροι και σε άλλα λοιμώδη νοσήματα όπως ο κοκκύτης και ονομάζεται στρατηγική κουκούλι -cocooning strategy)) και επίσης υιοθετούμε βέλτιστες πρακτικές και υγειονομική κουλτούρα. Αυτά είναι τα όπλα μας για να προστατέψουμε τα παιδιά μας.
4.2 ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Οδηγίες για εμβολιασμό σε παιδιά ηλικίας κάτω των δώδεκα ετών δεν έχουν δοθεί γιατί δεν υπάρχουν. Έχουμε ενημερωθεί από τον ΕΜΑ ότι έχει κατατεθεί ο φάκελος για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα εμβολιασμού παιδιών 5-11 ετών με μικρότερη δόση από αυτή που χρησιμοποιείται ήδη δηλαδή 10 mcg για την εταιρεία Pfizer (ως 30 για ενήλικες) και αναμένεται έγκριση τον επόμενο μήνα. Μόνο εάν γνωρίζουμε ότι τα οφέλη εμβολιασμού θα υπερτερούν κατά πολύ τους κινδύνους θα δοθεί αυτή η οδηγία. Για τα παιδιά ηλικίας >12 ετών υπάρχουν και οι επίσημες ΕΜΑ συστάσεις και τα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας και από τις κλινικές δοκιμές και από πραγματικά δεδομένα από διάφορες χώρες. Η ενημέρωση γίνεται μόνο από επίσημους φορείς ΥΥ, από την καμπάνια κρίνε μάθε πράξε και απο εκπαιδευτικά σεμινάρια.
4.3 ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Ο εξαναγκασμός δεν είναι ορθή πρακτική. ΄Όπως προαναφέρθηκε οποιαδήποτε παρέμβαση πάνω σε ανήλικο γίνεται μόνο με τη νόμιμη συγκατάθεση νόμιμων κηδεμόνων. Ειδικά στον εκπαιδευτικό χώρο που είναι η θερμοκοιτίδα των μελλοντικών πολιτών η ουσία είναι στην ορθή ενημέρωση, εκπαίδευση και υποστήριξη των παιδιών μας. Δεν επιθυμούμε την επιβολή επιθυμούμε την καλλιέργεια πολιτών σε θέματα δημόσιας υγείας
4.4 ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Το πρόγραμμα VACCELERATE είναι ένα δίκτυο από ανεξάρτητους επιστήμονες που καλούνται να δώσουν απαντήσεις με τεκμηρίωση και διαφάνεια πάνω σε ερωτήματα της δημόσιας υγείας. Είναι πρόγραμμα που υποστηρίζεται όχι από τη φαρμακοβιομηχανία αλλά από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αποτελεί κομμάτι του σχεδιασμού για προετοιμασία κρίσεων και πανδημιών ώστε να μην ξανασυμβεί ότι συνέβη (HERA incubator). Οι συμμετέχοντες είναι ανεξάρτητοι επιστήμονες που με διαφάνεια και εμπειρογνωμοσύνη καλούνται να προετοιμάσουν τις υποδομές και να βοηθήσουν τις δημόσιες αρχές. Επειδή μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν οι κατάλληλες υποδομές για έρευνα υψηλής ποιότητας σε όλα τα κράτη μέλη γίνεται προσπάθεια να ενισχυθούν χώρες και να υπάρχει συμμετοχικότητα στην έρευνα. Ετσι θα δούμε τα δεδομένα ΟΛΩΝ των κρατών μελών και όχι μόνο κάποιων. Είναι σημαντικό να παρέχουμε μία τέτοια υπηρεσία στην Ευρώπη προς όφελος του πολίτη.
Στην Κύπρο δεν θα διεξαχθεί κλινική δοκιμή σε παιδιά ή ενήλικα όμως είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η κλινική δοκιμή του vaccelerate σε παιδιά >12 ετών θα αφορά τα εμβόλια που ήδη δίνονται και είναι εγκεκριμένα απλά θα γίνουν κάποια δωρεάν επιπρόσθετα tets (mrna prizer or moderna), επ ακριβώς θα μελετηθεί έαν τα παιδιά με προηγούμενη έκθεση στον ιό χρειάζονται δύο ή μία δόση και εάν ελαττώνοντας τη δόση πετυχαίνουμε ανοσία και μικρότερα ποσοστά ανεπιθύμητών ενεργειών. Η δοκιμή θα γίνει σε πολλές χώρες και μόλις έχουμε αξιόπιστα συμπεράσματα θα διαμοιραστούν στον ΕΜΑ και στις δημόσιες αρχές.
Στις χώρες που θα διεξαχθεί η δοκιμή ακολουθούνται τα πρότυπα και το νομικό πλαίσιο κλινικής δοκιμής και προφανώς υπάρχει έκκριση, μηχανισμός ελέγχου και παρακολούθησης, το GCP και έντυπο συγκατάθεσης. Όμως αυτό δεν αφορά την Κύπρο γιατί δεν θα διενεργηθεί η μελέτη στην Κύπρο. Μπορείτε να δείτε τα πάντα με διαφάνεια στο αντίστοιχο site του vaccelerate and the european commission.
Σας ευχαριστούμε και είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνηση
Με τιμή,
Ζωή Δ Πανά
Zoi Dorothea Pana, MD, MSc, PhD
Specialist in Pediatrics, Faculty Member (European University, EUC Cyprus)
Specialized in Hospital Epidemiology/ Infection Control/Stewardship (Johns Hopkins Hospital, USA)
COVID-19 Advisory Committee/ Consultant (Ministry of Health, Cyprus)
Συνημμένα μηνύματος: